Mình nhớ buổi chiều mưa dầm dề (như bây giờ). Tầm cuối tháng 6, đầu tháng 7 thời tiết Đà Lạt và vùng Tây Nguyên bước vào mùa mưa. Thật ra cả khu vực miền Nam, Nam Trung Bộ đều chuyển qua mùa mưa, nhưng cách mưa rất khác nhau ở mỗi vùng đất.
Cơn mưa đầu mùa gặp trúng ngày áp thấp nhiệt đới thường kéo dài suốt mấy ngày. Mặt đường không lúc nào thôi ẩm ướt. Dường như nghe được mùi ẩm từ quần áo vừa giặt, nghe được mùi cây cỏ đẫm nước, nghe được mùi than hồng ai đó đốt lửa mà sưởi ấm.
Tiếp đó là cuộc trò chuyện ngắn, mùa mưa này nấu món gì cho đúng bài nhỉ? Bao nhiêu đề xuất của cả nhà, thịt xào mắm ruốc, mồng tơi nấu canh tập tàng ăn với cà pháo muối, hay nồi lẩu cá, hay su su um tôm. Tiết trời lạnh, ăn cái gì cũng thấy ngon, nhiều khi còn ăn nhiều hơn mấy ngày trời bình thường.
Chiều mưa dầm dề, mình nhớ món bánh mì trứng ốp la. Đó là bữa xế mình hay được rủ ăn chung. Lúc đó, ba hay mua ổ bánh mì của ông xe đạp chạy vào hẻm (vì quen tiếng rao nên lần nào cũng mua). Đơn giản là bắt chảo, chiên trứng ốp la rồi rắc thật nhiều tiêu, thêm chút xì dầu. Ăn liền ngay lúc bánh mì còn nóng giòn, ba con mình ăn chung trong môt chiếc dĩa, với một cái muỗng. Đòi hỏi cần sự phối hợp nhịp nhàng, ba đưa bánh mì vào miệng thì mình phải nhanh nhảu cầm muỗng xắn miếng trứng. Ừ, bởi vì ăn chung nên mới có những kí ức về người khác, chứ không đơn thuần chỉ nhớ về món ăn.
Món ăn trên con đường về nhà còn là món gì khác.
Người ta thường sẽ nhớ về món ăn mẹ nấu. Nhưng biết kể làm sao cho hết chừng đó món. Chắc chắn phải có món nào đó mình không bao giờ nấu ra cái vị ấy, và không ai diễn tả được ngoại trừ mẹ. Bởi sự hiếm có ấy nên mỗi lần được ăn là mỗi lần nhớ sâu sắc. Mặc dù mình không thích canh chua ngoại nấu, nhưng không thể nào quên đi cái vị chua ngọt gắt gỏng ấy. Rồi từ không thích biến thành nhớ và thích sau nhiều lần ăn thường xuyên. Bạn cứ tưởng tượng đi, vị chua của ngoại vượt lên trên mức cân bằng thông thường. Vậy mà làm mình nhớ hoài cái vị bất ổn ấy, và cũng chẳng bao giờ thấy ai nấu được vị lạ lùng ấy.
Ai cũng sở hữu cho riêng mình những món ăn tủ, dù biết nấu hay không biết nấu. Như ba mình sẽ nấu những món ăn nội thích để mỗi lần ăn có thể nhớ về thời gian đã qua. Mỗi lần nấu là một lần quay trở về con đường dẫn tới ngôi nhà riêng tư của ba, nơi có kỷ niệm với nội. Sau khi mình hiểu ra chuyện này, mình đã thôi ý kiến hay phàn nàn về những món ăn tủ ba nấu.
Với mình, món ăn trên đường về nhà chính là những món ăn người thân mình nấu. Là món ăn mình được ăn ngay trên bàn ăn, cùng gia đình, mà không thể xảy ra ở một nơi khác. Chính điều kiện duy nhất ấy làm nên món ăn đưa ta trở về nhà.
Mỗi người đều có một con đường về trở về nhà riêng biệt. Tạo thành những hương vị nhớ nhung mang tính cá nhân mà không dễ gì để người khác hiểu thấu.
–
Photo: Matthew Genitempo
